طرح برگزارى همزمان انتخابات مجلس خبرگان و رهبرى و شوراهاى شهر و روستا بار ديگر در دستور كار مجلس قرار گرفته است. هر چند كه اجراى هر طرحى مزايا و معايبى را به دنبال دارد، اما مسوولان مى توانند با توجه به منافع و مصالح مردم و در راستاى مطالبات و نيازهاى مردم به اجراى برنامه هاى خود بپردازند تا تصميمات آن ها مورد حمايت و پذيرش آحاد مردم قرار گيرد.
طرح برگزارى انتخابات مجلس خبرگان و شوراها با اختلاف نظرها و چالش هاى متعدد و متنوعى روبه رو است. برخى بر اين باورند كه اين طرح مى تواند از هزينه هاى سنگين ميلياردى كه برگزارى انتخابات بر كشور تحميل مى كند، بكاهد. در اين زمينه اظهارنظرها، اختلاف نظرها و چالش ها را بررسى كرده ايم كه با هم مى خوانيم.
نظر وزارت كشور در خصوص تجميع انتخابات
اولين بار شايد معاون سياسى وزير كشور بود كه خبر از همزمانى برگزارى انتخابات دور چهارم مجلس خبرگان و دور سوم شوراهاى اسلامى شهر و روستا را اعلام كرد.
على جنتى حتى گفته بود كه زمان حدودى آن نيز تعيين شده است. وى در خصوص علت اين همزمانى تاكيد كرده بود كه به دليل عدم موافقت نمايندگان مجلس خبرگان نسبت به اصلاح آيين نامه داخلى اين مجلس رهبرى (جهت تعويق زمان برگزارى انتخابات مجلس خبرگان) زمان برگزارى انتخابات شوراها را جلو كشيده ايم و زمان انتخابات را هم بعد از نظر شوراى نگهبان و موافقت شوراها در خصوص زمان انتخابات اعلام مى كنيم.
ما تابع قانون هستيم
اولين واكنش اعضاى شوراى شهر نسبت به پيشنهاد وزارت كشور متعلق به «بيادى» عضو شوراى شهر تهران است. وى در اين زمينه گفته بود كه ما تابع قانون هستيم و هر تصميمى را كه شوراى نگهبان در اين ارتباط اتخاذ كند، قبول خواهيم كرد.
تجميع انتخابات طبق قانون است
عضو هيات رييسه مجلس خبرگان نيز گفته بود كه زمان برگزارى انتخابات مجلس خبرگان رهبرى تغيير نكرده است. سيداحمد خاتمى معتقد بود كه همزمانى دو انتخابات طبق قانون صورت گرفته است.
نهاد تصميم گير وزارت كشور است
سخنگوى شوراى نگهبان نيز اظهار داشته كه با برگزارى همزمان انتخابات شوراى شهر و مجلس خبرگان اين شورا موافق است، اما تصميم گيرى در اين مورد منوط به دستگاه اجرايى (وزارت كشور) است.
دلايل موافقان
دلايل موافقان برگزارى همزمان انتخابات را مى توان به چند دسته تقسيم كرد.
?- كشور ما در تعدد برگزارى انتخابات آمارى ركورد شكن در جهان دارد.
?- تشكيل احزاب، بهبود در كيفيت انتخابات و تضمين سلامت در ساختار انتخابات از تعدد برگزارى انتخابات مهم تر است.
?- تجميع انتخابات ازهزينه هاى دولت مى كاهد.
?- كسى كه خود را در تصميمات كشور دخالت نمى دهد، نامعلوم مى ماند ( افراد تحريم كننده).
?- تجميع انتخابات باعث افزايش مشاركت عمومى مى شود.
?- تجميع انتخابات از ركودكارى در وزارتخانه هاى مختلف، تعويق فعاليت هاى اجتماعى در ادارات به بهانه انتخابات جلوگيرى مى كند.
?- مشكلات عوض شدن مديران وجابه جايى آنها در يك مقطع خاص.
مخالفان چه مى گويند؟
دلايل مخالفان تجميع انتخابات شوراى شهر ومجلس خبرگان را مى توان به چند دسته تقسيم بندى كرد.
?- باعث جلوگيرى از ارايه ليست مشترك احزاب و گروه ها در خبرگان مى شود (گروه ها كه در شوراها براى ارايه فهرست نامزدها رقابت دارند اما در انتخابات خبرگان مى خواهند ائتلاف كنند چون نمى توان دو ستاد انتخاباتى متفاوت براى يك حزب تشكيل داد).
?- حوزه انتخابيه، اجرا و نظارت دو انتخابات بايكديگر متفاوت است.
?- تضعيف تبليغات كانديدا و عدم آگاهى مردم از افراد.
?- همزمانى دو انتخابات به دليل صف هاى طولانى باعث انصراف مردم از راى دادن مى شود.
?- تشابه اسمى احتمالى افراد در دو انتخابات و اشتباه راى دهندگان درانداختن برگ آرا.
?- ميزان رضايتمندى مردم نامشخص وناپيداست (يعنى ميزان كسانى كه انتخابات را تحريم مى كنند معلوم نيست).
?- تعدد برگزارى انتخابات به نفع ايران در سطح بين المللى است.
واگذارى اختيارات نظارتى مجلس در انتخابات شوراها
مخالفان همزمانى انتخابات مجلس خبرگان و شوراى شهر عمده مشكل را در حوزه انتخابيه خبرگان استان هاى كشور و حوزه انتخابات شوراها كه هزاران شهر و روستاست، مى دانند.
آنها بر اين باورند كه اجرا و نظارت در اين دو سطح كاملاً متفاوت است به طورى كه وزارت كشور بايد در سطح كشور دو دسته هيات اجرايى همزمان انتخاب كند، يكى براى شوراها و ديگرى براى خبرگان، اما درگير شدن وزارت كشور همزمان در دوجبهه انتخابات فراگير و اعمال مديريت بر هيات هاى اجرايى متعدد از كيفيت انتخابات خواهد كاست.
براى حل اين مشكل عضو تاثير گذار فراكسيون اكثريت مجلس با ارايه پيشنهادى مبنى بر واگذارى اختيارات نظارتى مجلس در انتخابات شوراى شهر به شوراى نگهبان باعث شد كه آتشفشان مخالفان اهالى سياست در تجميع انتخابات خاموش شود. هر چند كه سخنگوى شوراى نگهبان گفته است در صورتى كه مصوبه اى از مجلس در اين خصوص به شورا آيد، در اين مورد اظهارنظر مى كنند.
با اين حال طرح واگذارى اختيارات نظارتى مجلس در انتخابات شوراهاى شهر و روستا در مركز پژوهش هاى مجلس در حال بررسى است. محمدرضا باهنر اين طرح را به عنوان نظر شخصى خود به اين مركز ارايه كرده و مركز پژوهش ها نيز با تشكيل كميته اى براى تحقيق در اين خصوص كار خود را شروع كرده است.
اما در اين مورد نيز موافقان و مخالفان اظهارنظرهاى متفاوتى ارايه داده اند!
نظارت مجلس در كنار نظارت شوراى نگهبان امر زايدى است
يكى از اعضاى هيأت پنج نفره مجلس براى نظارت بر انتخابات شوراهاى شهر و روستا گفته است اگر قرار باشد دو انتخابات با يكديگر هم زمان برگزار شود به نوعى مى توان گفت كه كار نظارتى مجلس در انتخابات شوراها در كنار ناظرين شوراى نگهبان امر زايدى است. كوهكن ادامه داده كه اگر قرار است انتخابات در يك روز انجام شود اين كار مى تواند جلوگيرى از اتلاف وقت و صرفه جويى در هزينه هاى سنگينى باشد كه بر مردم تحميل مى شود.
چالش ها و نيازها در تجميع انتخابات
شايد در زمينه تجميع انتخابات ميان تصميم گيرندگان و نخبگان سياسى اختلاف نظر و چالش هايى باشد، اما بهتر است كه مسوولان و دولتمردان اصل مهم را مصالح مردم و منافع ملى قرار دهند تا پس از برگزارى انتخابات نيز مردم از تصميمات آن ها استقبال كنند و در مواقع لزوم به حمايت از آن تصميمات بپردازند.